Nutsgebouw aan Kleterstraat sinds lange tijd open

NIJKERK Voor het eerst sinds lange tijd kunnen Nijkerkers en andere belangstellenden het Nutsgebouw aan de Kleterstraat tijdens Open Monumentendag, op 14 september, van binnen bewonderen.

Wat vroeger een plek was waar feestjes werden gevierd en belangrijke bijeenkomsten werden gehouden, is het Nutsgebouw nu het kantoor voor het administratiekantoor VDB. Rien van Boeijen is al jaren geïnteresseerd in de historie van Nijkerk en is bestuurslid van de de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen, Departement Nijkerk. Het was deze organisatie die besloot om op 29 oktober 1858 aan de Kleterstraat een gebouw te betrekken waar activiteiten gehouden konden worden voor de hele bevolking van de stad. Van Boeijen: ,,In november 1813 zaten de Fransen nog in Nederland. Napoleon was nog niet vertrokken, maar zijn dagen als overheerser waren geteld. In hotel ‘de Roskam’ kwamen de Nijkerkse notabelen bijeen om een plaatselijke afdeling op te richten. Nederland was op dat moment leeggeplunderd en de bevolking was straatarm geworden.”

In april 1816 werd besloten om een openbare leesbibliotheek op te richten maar dit werd pas in december 1861 gerealiseerd. De zomer van 1861 was er een van grote tegenslag, waardoor de aardappeloogst mislukte. ,,Er werd door de Nutsleden een fonds in het leven geroepen om voor de Nijkerkers waarvan de aardappeloogst was mislukt geld in te zamelen.”

In het gebouw heeft enkele jaren een Nutsspaarbank gezeten en een volkszangschool. ,,Door het Nut werden diverse culturele en liefdadige instellingen gesubsidieerd. Van herhalingsonderwijs, een gymnastiekschool tot een handelsavondschool, en zelfs een tekenschool voor jeugdige vaklieden.” In het gebouw heeft zelfs een tijdje een neutrale kleuterschool gezeten. ,,In de Tweede Wereldoorlog werd het een distributiekantoor waar de voedselbonnen werden uitgedeeld aan de Nijkerkers. Die werden bewaard in de kluis die nog steeds aanwezig is en die mensen tijdens de Open Monumentendag kunnen bekijken. Daarnaast was het Nutsgebouw een passantenhuis voor mensen uit de Randstad die op hongertocht waren en onderdak zochten.”

Het Nutsgebouw werd later meer en meer een gebouw waar bruiloften en verjaardagen werden gevierd. Van Boeijen: ,,Het was de enige zaal waar je een feest kon houden, het Koetshuis bestond nog niet.” Als bestuurslid heeft Van Boeijen samen met anderen jarenlang de kapitalen beheerd die de notabelen van vroeger bijeen hadden gebracht voor de minderbedeelden. ,,Toen we enkele jaren geleden besloten om te stoppen met de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen hebben we de gelden die nog over waren verdeeld over het Museum, het Stoomgemaal, de Nijkerkse Klokkenspelvereniging en het Hospice.”

DEELNEMENDE MONUMENTEN Dit jaar is het thema ‘Plekken van plezier’. In Nijkerk zijn zeventien monumenten geopend tijdens Open Monumentendag. Zo kunnen bezoekers op zaterdag 14 september tussen 10.00 uur en 16.00 uur bewonderen: het Koetshuis (Spoorstraat 34), de Eierhal (Molenplein 1) Het Atelier (Langestraat 39-41), de hal en opkamer van het Van Delenhuis (Langestraat 37), de Tweede Pastorie (Catharinastraat 3), de Grote- of St. Catharinakerk en de toren (Holkerstraat 1), Museum Nijkerk aan de Venestraat 16, stadsboerderij Cleijn Steenlershof (Venestraat 58/60), boerderij De Nieuwen Hof (Oosterdorpsstraat 97 Hoevelaken (alleen tussen 11.00 en 14.00 uur), de trouwzaal van het stadhuis (Kolkstraat 27), Stoomgemaal Arkemheen, de Appelse molen, wandelingen onder leiding van een gids in het Hoevelakense Bos, de Grote kerk in Nijkerkerveen en de hervormde kerk in Hoevelaken. Ook is de nieuwe expositie in Galerie Polhus, Spoorstraat 1, te bekijken. Meer info: www.museumnijkerk.nl.