Restauratie van torenuurwerken Hervormde Kerk Hoevelaken is in volle gang

HOEVELAKEN De karakteristieke kerktoren van de Hervormde Kerk in Hoevelaken is voor veel Hoevelakers een herkenbaar baken. De toren van de Kerk is een bakstenen bouwwerk uit de 15e of 16e eeuw, in de 19e eeuw in neogotische trant gewijzigd. Boven de toreningang staat het jaartal 1873. In 1628 is een tweede klok in de toren gehangen en wel een grotere, geschonken door Vrouwe Margaretha van Zuylen van Nyevelt, Vrouwe tot Hoevelaken.

In de oorlog 1940-1945 is deze klok door de Duitsers weggehaald, maar na de oorlog teruggevonden. Wegens beschadiging is de klok later opnieuw gegoten. Mechanisch torenuurwerk is gemaakt door J. van de Kerkhof, Aarle-Rixtel, later voorzien van elektrische opwinding. Bij de bevrijding in april 1945 is de torenspits door de Duitsers opgeblazen, waardoor het kerkgebouw zware schade opliep. In 1946 is de toren, met financiële hulp van de dorpsgemeenschap, weer hersteld.

EREDIENST Naast de oproep voor een zondagse eredienst en bij een uitvaart, luiden deze klokken driemaal daags. Al vrij snel begonnen kloosters en kerken hun klokken te luiden voor de oproep tot gebed. Daardoor ontstond er in de omgeving ook een zekere regelmaat in de dagindeling. Dit is tevens de oorsprong van het Angelus kleppen of luiden – waarschijnlijk ingesteld in de 14e eeuw – als oproep tot het bidden van ‘De Engel des Heren’. Dit driemaal daagse luiden bestaat op een aantal plaatsen nog steeds; er lijkt zelfs hernieuwde belangstelling voor te zijn.

RESTAURATIE Na tientallen jaren trouwe dienst is het nu tijd om de vier torenuurwerken van de kerktoren van de Hervormde gemeente te restaureren. Verschillende problemen moeten opgelost worden. De wijzers lopen erg zwaar door verroeste aandrijfassen, als gevolg hiervan slijt het aandrijfmechaniek te veel. De aandrijfassen zullen vervangen worden door RVS exemplaren en de uurwerken zullen elektrisch aangedreven worden. De verlichting is ’s nachts nog nauwelijks zichtbaar, deze wordt vervangen door LED’s. Dit bespaart ook jaarlijks behoorlijk wat energie. Tenslotte worden de cijfers en wijzers opnieuw verguld. Op 30 mei werd met een hoogwerker de onderdelen verwijderd. Na enkele weken hopen de Hoevelakers de torenuurwerken in volle glans en verlicht weer terug op de toren te zien.

GESCHIEDENIS KERKGEBOUW De kerk te Hoevelaken is vermoedelijk vóór 1293 gebouwd. Uit een oude acte blijkt dat er toen een pastoor in Hoevelaken aanwezig was. De kerk was waarschijnlijk een zaalkerk. Of de toren er toen al was, is niet bekend. Deze was er wel al vóór 1527, want in dat jaar werd het Mariaklokje in de toren gehangen. In 1594 ging Hoevelaken over tot de Reformatie. Het enige wat nog over is van vóór die tijd is het Mariaklokje en een altaarsteen, die na enige eeuwen als dorpel gediend te hebben onder de toren is geplaatst.

Door Gerrit Steen