'Ons ziekenhuis' tijdsdocument over De Lichtenberg en Het Elisabeth

NIJKERK - Met de geboorte van het lijvige en kleurrijke boekwerk 'Ons Ziekenhuis' hebben de samenstellers Arjeh Kalmann en Marije Mansfeld een tijdsdocument met eeuwigheidswaarde het licht laten zien. Want wie in de regio Amersfoort maakte niet ooit eens kennis met ziekenhuis De Lichtenberg of het Elisabeth? Of het nu als patiënt of als bezoeker was, de meesten van ons kennen de ziekenhuizen zowel van buiten als van binnen. Dat daar zowel mooie als trieste herinneringen aan verbonden zijn toont ons dit boek in woord en beeld.

door Harry Hamstra

De verhalen van schrijfster Helma van den Berg zijn zo herkenbaar als wat, de foto's van Marco Hofste treffend en van een ongekend raffinement. Hij is er in geslaagd de ziel van de ziekenhuizen op onnavolgbare wijze vast te leggen op de gevoelige plaat. Nooit belust op sensationele beelden maar altijd op zoek naar authenticiteit en finesse.

'Een hele operatie'

Op dinsdag 29 oktober jongstleden vond in de namiddag in ziekenhuis de Lichtenberg de presentatie van 'Ons Ziekenhuis' plaats. ,,Een hele operatie'', verzuchtte Arjeh Kalmann bij de boekpresentatie. En dat valt te begrijpen voor wie het boek in handen heeft en er doorheem bladert. Beide ziekenhuizen vallen binnenkort ten prooi aan de slopershamer en vanaf 23 december zullen we ook vanuit Nijkerk maar het nieuwe Meander afreizen voor een bezoek aan een verwante, een poliklinische behandeling, spoedopname, operatie of geboorte. Het nieuwe ziekenhuis zal de komende decennia haar eigen historie 'schrijven', gelardeerd met zowel tranen van verdriet als waterlanders van blijdschap.

Met de sloop verdwijnt een enorm stuk regionale, dus ook Nijkerkse historie. Daarom is voor iedereen die een blijvende herinnering aan de Amersfoortse ziekenhuizen wil hebben, dit boek 'verplichte kost' voor in de boekenkast.

'Als die muren..'

In het boek komen nagenoeg alle aspecten van de ziekenhuizen aan bod. Van kraamafdeling tot oncologie, van nierdialyse tot wachtkamer, van gipsarmpjes tot keukenpersoneel en van verleden tot toekomst. De foto's doen de rest. Foto's die tot de verbeelding spreken, waar je niet zomaar overheen kijkt, die je nog eens een keer en nog eens een keer bekijkt en waar de essentie van het ziekenhuiswezen van afspat. Emotie, angst, onzekerheid, spanning, pijn, vreugde en diep verdriet. 'Als die muren, die stenen, die gangen, die kamers, eens konden praten.....', schrijft Arjeh Kalmann in zijn voorwoord. Dat kunnen ze niet, daarom dit boek.

Dave Dapper

Door de jaren heen is er in beide ziekenhuizen zoveel gebeurd. Dat alles valt niet met een pen te beschrijven. Toch beleeft of herbeleeft de lezer al deze gevoelens als hij de pakkende en vaak aangrijpende teksten leest en de foto's bekijkt.

Zo is er het verhaal van Dave Dapper Stormbroek en zijn ouders Henk en Janny uit Nijkerk. Dave kwam op 3 december 1975, twee maanden te vroeg, in het Elisabeth ter wereld. De overlevingskansen voor de baby met een gewicht van 625 gram en een lengte van 31 centimeter waren nul komma nul. Maar Dave was een vechter en door die vechtlust vocht hij zich het leven in. Hij werd daarmee het eerste, allerkleinste kind in Nederland dat in leven is gebleven.

Vader Henk Stormbroek kreeg van de artsen het advies om nog maar even te wachten met de aangifte van zijn zoon bij de burgerlijke stand en nog geen geboortekaartjes te versturen. Na enkele dagen gaat Henk Stormbroek zoon Dave toch aangeven met de namen Dave Dapper. Henk: ,,Dat was nog een hele strijd. Want volgens de ambtenaar was Dapper geen erkende naam. Uiteindelijk gaven ze toe.''

Kranten schrijven in die dagen uitgebreid over het succes van het medisch team dat het leven van Dave heeft gered. Dave is inmiddels een volwassen kerel: ,,Ik ben altijd klein gebleven en ik ben vaak ziek.'' In 2011 doneert vader Henk een nier aan zoon Dave. Hierdoor moet hij zijn leven lang medicijnen slikken tegen afstoting. Het gaat anno 2013 goed met Dave. In het boek leest u het uitgebreide en boeiende verhaal van Dave Dapper uit Nijkerk.

Herkenbaar

Zelf kende ik de ziekenhuizen vooral als bezoeker van zieke medemensen. Dat is het afgelopen jaar plotsklaps veranderd. Vorig jaar december overleed onze vader plotseling in de Lichtenberg. ,,U kunt maar beter met de familie hier naar toe komen, met uw vader gaat het niet helemaal goed'', vertelde de arts mij door de telefoon. Het ging helemaal niet goed. Toen we aankwamen was hij overleden.

Een paar maanden later ging ik zelf onder het mes en inmiddels ben ik er, zoals velen met mij, zo'n beetje vaste klant. Kind aan (zieken)huis. Maar ik ben geenszins een uitzondering. Miljoenen mensen hebben de afgelopen decennia in een van beide ziekenhuizen gelegen of werden in allerijl opgenomen op de intensive care of belandden op de spoedeisende hulp. Daarom is dit boek ook zo herkenbaar voor heel veel mensen. Voor velen werden de ziekenhuizen hun redding, anderen stierven er.

Columns

Toen Arjeh Kalmann enige tijd gelden een tweetal columns van mijn hand onder ogen kreeg, liet hij mij weten deze graag in het boek te willen opnemen. Dat is gebeurd. Het verhaal 'de wachtkamer' staat in het 'grote' boek en de column over de topprestaties die dagelijks door verplegend personeel worden geleverd, is terug te vinden in een bijlage ('De Verhalen') die bij het boek hoort. Hierin staan 120 verhalen van patiënten en medewerkers van Meander Medisch Centrum.

Het nieuwe ziekenhuis

Laten we vooral blij zijn met deze moderne en onmisbare voorziening in onze regio. Het nieuwe ziekenhuis is trouwens wel een gebouw om van weg te blijven. Als het zover is, dan is het vroeg genoeg om het van de binnenzijde te bewonderen. Tot die tijd is de aanblik van de buitenkant meer dan voldoende.

Ons ziekenhuis (inclusief de bijlage De Verhalen) is verkrijgbaar in de Nijkerkse boekhandels.

ISBN 978-90-821266-0-0