Dag van Mantelzorg: 'Elkaar letterlijk en figuurlijk op de been houden'

NIJKERK Tijdens een gesprek met de huisarts werd het voor Marianne (69) opeens duidelijk: ik ben mantelzorger. Nadat bij haar man Hans (70) de ziekte van Parkinson was vastgesteld en hij een dubbelzijdig hersenstaminfarct kreeg, veranderde hun leven voorgoed.

Erik van Marissing

Net als vele anderen die plotseling in zo'n situatie terecht komen, hadden de Amersfoortse Marianne en Hans elkaar nooit de vraag gesteld wat zij zouden doen als één van hen door ziekte zou uitvallen. ,,Dat zou ik ook niemand aanraden", zegt Marianne resoluut. ,,Je kunt beter van het leven genieten." Achteraf gezien zou het wel goed geweest zijn, want er komt in korte tijd veel op je af en tijd om alles rustig te verwerken is er vaak niet.

Zorgen voor een naaste geeft voldoening, zo blijkt uit onderzoek, maar het is ook zwaar. Overbelasting van mantelzorgers komt veel voor. ,,Dat is niet zo gek", legt Marianne uit. ,,Want je vraagt anderen niet zomaar om hulp. Je vult het vaak voor ze in: 'die zal wel te druk zijn' of 'die heeft al genoeg aan zijn hoofd'. En dus doe je veel zelf, ook de dingen die Hans vroeger deed, zoals de vuilniszakken buiten zetten of een lamp indraaien." Hans: ,,Dat lijkt niet zo'n big deal, maar dat is het dus wel." De vraag of dat niet typisch dingen zijn die je aan je buren kunt vragen, wordt hoofdschuddend beantwoord: ,,Was het maar zo eenvoudig."

LOTGENOTEN Hans bezoekt graag het maandelijkse Parkinsoncafé in Amersfoort, waar hij lotgenoten ontmoet: ,,Dat is erg prettig, want geen enkele patiënt is hetzelfde, dus je leert veel. En je kunt ook met elkaar lachen." Hij is blij dat ze via het vrijwilligerswerk van Marianne over lotgenotengroepen hoorden. Voor Marianne is contact met lotgenoten vooral confronterend: ,,Ik heb wel eens zo'n informatieavond bezocht en dat was heftig. Ik heb toen heel hard moeten huilen." Als Hans van huis is probeert zij vaak te ontspannen door een vriendin te bezoeken of de krant te lezen. Maar altijd met haar telefoon binnen handbereik. ,,Je weet immers nooit."

GEWOON OPA EN OMA De combinatie van huishoudelijke taken, zorgtaken en onzekerheid over de toekomst zijn slopend en zorgen voor spanning. Marianne en Hans hebben er intussen aardig mee leren omgaan, maar vinden het nog altijd moeilijk om hun situatie te accepteren. Met vallen en opstaan houden zij elkaar op de been, letterlijk en figuurlijk. En met humor. ,,Als ik weer eens hulpeloos op de grond lig, kan ik gelijk even kijken of het plafond misschien gewit moet worden", lacht Hans, die door zijn ziekte regelmatig valt. Hij straalt een zekere berusting uit als het gaat om het feit dat hij ziek is, maar is wel heel uitgesproken over hoe anderen ermee omgaan: ,,Zodra ik in mijn rolstoel zit, lijkt het net of ik niet meer besta. Mensen praten niet met, maar over mij." Hij is dan ook dolblij dat zij twee keer in de week op hun kleinkinderen mogen passen. ,,Voor hen zijn we namelijk gewoon opa en oma."

CONCRETE HULP Marianne vindt het moeilijk dat zij de pet van mantelzorger nooit eens af kan zetten. ,,Soms denk ik: 'wat doe ik toch veel eigenlijk', en dan heb ik medelijden met mezelf. Mensen zeggen wel eens: 'als ik iets kan doen, dan hoor ik het wel hè', maar daar kun je zó weinig mee." Liever hebben zij concrete hulp of nuttige adviezen. Zoals van een thuiszorgmedewerker die hen wees op een apparaat dat aangeeft wanneer je je medicijnen moet innemen. Met acht medicijnmomenten op een dag brengt dat een hoop rust. Een ergotherapeut helpt hen bij het zoeken naar een manier om een rolstoel vergoed te krijgen. ,,We hebben weliswaar een vijf-sterren verzekering, maar dat zegt dus niks", lacht Marianne spottend.

De Dag van de Mantelzorg vinden Hans en Marianne heel belangrijk, al is het maar omdat de mantelzorgers dan ook eens in het middelpunt van de belangstelling staan. Marianne krijgt vaak te horen dat ze goed voor zichzelf moet zorgen en stoort zich daar behoorlijk aan. Het is fijn om daar op zo'n dag met gelijkgestemden over te kunnen praten. ,,Alle mantelzorgers hebben in de basis te maken met dezelfde problemen, maar de oplossingen vragen echt om maatwerk."

DAG VOOR MANTELZORGERS IN NIJKERK De landelijke dag van de Mantelzorg wordt gehouden op zaterdag 10 november. Ieder jaar organiseert Sigma een middag om de mantelzorgers uit Hoevelaken, Nijkerkerveen en Nijkerk in het zonnetje te zetten. Mantelzorger die het leuk vinden om te komen proeven van de Turkse keuken en cultuur is welkom bij restaurant Istanbul, Vetkamp 8 van 14.00 tot 16.30 uur.

In Nijkerk is welzijnsstichting Sigma het eerste aanspreekpunt voor mantelzorgers. Voor meer informatie kan gekeken worden op de website van Sigma: www.sigma-nijkerk.nl.