Waterschap: 'hou stembiljetten gescheiden!'

REGIO - De telefoons bij de Waterschappen Veluwe en Vallei en Eem staan nog niet roodgloeiend, maar toch zijn inmiddels al zo'n 150 telefoontjes binnengekomen van mensen die hun stembiljetten verwisseld hebben en een vervangend pakket aanvragen. Van 13 tot en met 25 november houden alle 26 waterschappen in Nederland verkiezingen voor nieuwe waterschapsbesturen.

door Jeanne Dijkstra

Dat verwisseling kan plaatsvinden in huishoudens waar meerder kiesgerechtigden wonen, heeft te maken met de code die in het stembiljet is versleuteld. Elk biljet is persoonsgebonden maar dat blijkt niet uit het biljet. In de code is namelijk slechts het geboortejaar van de stemgerechtigde versleuteld. Wie bijvoorbeeld met het stembiljet van zijn huisgenoot gaat stemmen brengt een ongeldige stem uit. Maar als de enveloppes eenmaal zijn geopend en biljetten van meerdere huisgenoten op een stapel zijn beland, is er niet meer achter te komen welk biljet bij wie hoort.

,,Zorgelijk'', aldus de heer Hans van Boven van Waterschap Veluwe. ,,We hebben dan gisteren een oproep doen uitgaan aan de pers om mensen te waarschuwen dat zij de biljetten in enveloppe gescheiden moeten bewaren. Maar mochten zij er toch achterkomen dat ze door elkaar zijn geraakt, kunnen zij een vervangend pakket opvragen.'' Van Boven zegt niet blij te zijn dat er zoveel klachten (50) binnenkomen. ,,Maar de wetgever schrijft nu eenmaal voor dat er een beveiliging moet zijn. Mensen hoeven echter niet bang te zijn dat hun persoonsgegevens bekend zijn door de code. Stemming is anoniem, dat valt onder het stemgeheim, alleen het geboortejaar is te traceren. Een beveiliging is noodzakelijk, omdat anders stembiljetten zouden kunnen worden verzameld en worden opgestuurd. Daarom is gekozen voor het geboortejaar dat versleuteld is weergegeven op het biljet.''

Volgens Van Boven is er goed over nagedacht en zijn er ook testjes mee gedaan. ,,We hadden de klachten niet kunnen voorzien, uit de test kwam niets verontrustends naar voren. Maar die testpersonen wisten wel dat ze aan een test meededen.'' Dat de verkiezing door ongeldige stemmen de mist in zou kunnen gaan, gaat Van Boven nog wat ver om te beweren. ,,We rekenen erop minimaal 25 tot 30 procent stemmen te behalen. Mocht blijken dat er significant veel ongeldige stemmen worden uitgebracht dan zal in Den Haag worden bekeken hoe hier mee om te gaan. Er zijn mensen die zeggen 'laat toch die controle los' maar daar gaan wij niet over. Het is landelijk beleid waarop in het computercentrum in Alphen aan de Rijn wordt toegezien. Mocht de uitslag verrassend afwijkend zijn dan zal de staatssecretaris er mogelijk aan te pas moeten komen. Maar zover is het nog niet. Op 27 november weten we meer over de uitslag.'' De heer Hans Stellaard van Vallei en Eem laat dezelfde geluiden horen. Alleen maakt hij zich minder zorgen over het te verwachten aantal klachten. ,,Elke keer zijn er wel een aantal mensen waarmee het mis gaat. Bijvoorbeeld als een persoon de post openmaakt.'' Dat het statistisch in 50 procent van de gevallen van meerpersoonshuishoudens mis kan gaan, noemt Stellaard 'wild guess'. ,,Er zijn op dit moment nog geen signalen dat er meer ongeldige stemmen zijn uitgebracht. Bij Vallei en Eem zijn tot nu toe 100 vervangende pakketten aangevraagd en dat is peanuts op een aantal van 500.000 kiesgerechtigden in dit gebied. Dat komt ook omdat er meer aandacht aan is geweest voor de verkiezingen. We rekenen zeker op 25% opkomst en rekenen ook op het gezond verstand van de mensen. Een aantal mensen is niet zo bezig met water, dat klopt, die denken dat water zo vanzelfsprekend is en weten niet dat er door de Waterschappen keihard wordt gewerkt.''

Kiesgerechtigen bepalen door hun stem uit te brengen, wie er straks in het bestuur van Waterschap Veluwe zitten. Zo hebben zij invloed op de keuzes die het bestuur maakt als het gaat om waterbeheer. Het nieuwe bestuur wordt gekozen voor een periode van vier jaar: van 2009 tot en met 2012.

Overigens heeft op voorstel van de besturen van zowel Waterschap Vallei en Eem als Veluwe, een extern organisatieadvies bureau onderzoek gedaan naar de mogelijkheden van samenwerking of fusie van beide organisaties. Uit dat rapport blijkt dat een fusie het meest verstandige en zelfs zeer logisch is en dat fors op de kosten bespaard kan worden, waardoor de lasten omlaag zouden kunnen in plaats van omhoog wat bij zelfstandig blijven onontkoombaar lijkt.