v.l.n.r. Lucy van Loenen, Teunie van der Kieft, Alex de leeuw, Margreet van der Zwaag, meneer van den Tweel en Maxine de leeuw
v.l.n.r. Lucy van Loenen, Teunie van der Kieft, Alex de leeuw, Margreet van der Zwaag, meneer van den Tweel en Maxine de leeuw Harry Koelewijn

110 jaar en nog lang niet klaar: ‘Belangrijk dat de Oranjevereniging in stand gehouden wordt’

22 augustus 2021 om 18:14 Mensen

NIJKERK Al 110 jaar lang is de Oranjevereniging Nijkerk verantwoordelijk voor de viering van de verjaardag van de koning(in) en alles rond 4 en 5 mei in Nijkerk. Deze maand is het jubileum: ,,Natuurlijk gaan we wel met de tijd mee, maar sommige dingen moeten zo blijven.” 

In 1995 raakt Margreet van der Zwaag betrokken bij de Oranjevereniging als ze gevraagd wordt om voorzitter te worden. Uiteindelijk is ze ruim vijftien jaar voorzitter van de club die in augustus 1911 opgericht is en in diezelfde maand koninklijke goedkeuring heeft verworven. ,,Opgericht door de heren met de hoge hoeden”, begint Margreet haar verhaal. ,,Het bestuur bestond alleen uit mannen, vrouwen keken mee vanaf de zijlijn. Na drie à vier jaar begonnen ze met het organiseren van optochten op Koninginnedag. Kinderen gingen verkleed, muziekkorpsen liepen mee. Dan liepen ze onder andere door de Venestraat onder erebogen door.”


(Foto: Oranjevereniging Nijkerk)

ZOEKTOCHT Belangrijk onderdeel van die vieringen was het vaandel, één van de weinige overgebleven ooggetuigen van het eerste uur. Na de viering van honderd jaar Oranjevereniging Nijkerk is het zoekgeraakt. Margreet: ,, Zonde, want het is zo’n bijzonder vaandel met een lange geschiedenis. De eerste optocht na de bevrijding was iemand zo enthousiast dat hij in de lucht schoot waardoor er een kogelgat in het vaandel zit.” Eerder al deed de vereniging een oproep aan Nijkerkers om zich te melden als ze weten waar het vaandel is.

SPELLETJES Van optochten gaan de vieringen door de jaren heen langzaam over in kinderspelen: koekhappen, zaklopen en meer van dat soort oud-hollandse spelletjes. De huidige voorzitter, Marko van der Zwaag, heeft er zelf ook nog goede herinneringen aan: ,,In het hofje deden we dan spelletjes en iedereen was verkleed, ik weet nog goed dat ik verkleed was als clown.” Marko nam bij het honderdjarig bestaan van de vereniging het stokje over van zijn moeder en staat sindsdien aan het roer van de vereniging. 

Zolang ik voorzitter ben, zal de aubade blijven

AUBADE Sommige tradities verdwijnen door de jaren heen, maar de aubade is rode draad door alle vieringen. Onder toeziend oog van het Nijkerks Stedelijk Fanfare Corps, basisscholen en de scouting opent de burgemeester tijdens de aubade tot 2013 Koninginnedag en later Koningsdag. ,,In het algemeen vervagen tradities door de jaren heen of ze gaan zelfs weg, maar zolang ik voorzitter ben, zal de aubade blijven,” Aldus Marko, ,,Natuurlijk gaan we wel met de tijd mee, zo hebben we een aantal jaar geleden het ballon oplaten vervangen. Maar de aubade is zo kenmerkend voor Koningsdag in Nijkerk, dat moet blijven.” Het idee van de aubade is afgeleid van het defilé dat Juliana op paleis Soestdijk hield in de tijd dat zij op de troon zat. 

RODEO Ook op de pleinen is een hoop veranderd door de jaren heen. Oud-hollandse spelletjes hebben ruimte gemaakt voor modernere vormen van vermaak voor de kinderen. Margreet: ,,Vroeger zette je een draaimolen neer, later een springkussen en dan was het klaar. Tegenwoordig heb je veel meer te maken met vergunningen en regeltjes waardoor het organiseren lastiger is geworden en de interesses van kinderen verschuiven ook.” De traditionele Koningsdagattracties hebben plaatsgemaakt voor een rodeostier en trampolines. Voor de jongeren is er, buiten coronatijd, Kings Festival. De nieuwste aanwinst zijn de twee mascotte’s: Alex en Maxine de leeuw. Michel van der Zwaag, secretaris van de vereniging, vertelt: ,, Ze komen voorbij met evenementen, maar we hebben ze ook een keer in een golfkarretje gezet. Marko reed ze dan door Nijkerk en je zag al die kinderen zo enthousiast reageren.”


Eerder in augustus vierde de Oranjevereniging het 110-jarig bestaan. (Foto: Harry Koelewijn)                                   

IN STAND HOUDEN De oranjevereniging lijkt wel een familie-aangelegenheid, maar dat is niet wat ze willen uitstralen. De bestuursleden staan naar eigen zeggen open voor input van andere Nijkerkers en vechten tegen een tekort aan vrijwilligers. ,,We willen de vereniging in stand houden. Als mensen daarbij willen helpen, zijn ze meer dan welkom”, licht Margreet toe. Marko vult haar aan: ,,Mijn moeder wil al een paar jaar stoppen als vice-voorzitter, maar door gebrek aan bestuursleden is dat er nog niet van gekomen. Voor mij persoonlijk is de reden om door te gaan dat ik het gewoon heel erg zonde vind als dit ophoudt te bestaan.” Na een viering kunnen de vrijwilligers weer even teren op de enthousiaste reacties, maar ze hopen dat meer mensen dat willen ontdekken. Michel: ,,Mijn vader zei altijd: je bent op de wereld om de wereld een stukje mooier te maken dan hij al is.” Marko valt hem bij: ,,Je doet het niet uit eigenbelang, maar uit maatschappelijk belang.”

Ik ben fan van het koningshuis

KONINGSHUIS Voor Margreet was de koningsgezindheid het uitgangspunt om zich in te zetten voor de vereniging. ,,Ik ben wel fan van het koningshuis ja. Een aantal jaar geleden was er sprake van dat mensen het Wilhelmus af zouden willen schaffen. Daar kan ik me boos om maken, het is wel je geschiedenis.” Dat ze het stokje heeft overgedragen aan haar zoon, is niet heel gek. Marko: ,,Ik heb altijd veel vrijwilligerswerk gedaan. Ik vind het daarnaast leuk om dingen te organiseren, dat doe ik ook voor mijn werk.”

VRIJWILLIGERS Achter de schermen doet de vereniging er alles aan om het nieuwe vrijwilligers zo comfortabel mogelijk te maken. Michel: ,,We snappen het wel, Koningsdag is een vrije dag en echt een dag voor het gezin. Daar houden we ook rekening mee: kinderen van vrijwilligers kunnen meedoen met de activiteiten en als ze één dagdeel komen zijn we ook al heel blij. Zo kun je het combineren met je gezin.” Ook zoeken ze nog hard naar donateurs. Hij vervolgt: ,,We hebben een donateurskaart in het leven geroepen. Voor tien euro per jaar kunnen mensen ons dan steunen en in ruil daarvoor kunnen ze gratis op de matjesmarkt staan, krijgen ze korting op het Kings festival en korting bij geselecteerde winkels. Als je daarvan gebruik maakt, heb je je tientje zo weer terug. En je helpt ons er heel erg mee.”

Door Charella Hulsbosch