Persoonlijk dagboek van Hülsmann bijzondere reis door Nederlands-Indië

HOEVELAKEN ,,Precies negentig jaar geleden maakte mijn vader Herman Hülsmann een bijzondere reis van vijf maanden door Nederlands-Indië. Zijn uitgebreide verslag daarvan liet hij in 1936 door een bureau uittypen en inbinden. Na zijn overlijden in 1983 kregen wij, zijn kinderen, elk een exemplaar. Ik besloot de tekst op de computer te zetten en vervolgens heb ik de vele unieke oude foto's uit zijn fotoalbums daarin opgenomen." Aan het woord is Noor Bekius-Hülsmann uit Hoevelaken.

Gerrit Steen

,,Een kennis van mijn zus die het resultaat had ingezien, drong er bij ons op aan het als boek uit te geven. Ze organiseert architectuurreizen naar Indonesië, weet waarover ze praat en bracht ons in contact met LM Publishers, een uitgeverij die meer boeken over onze koloniale geschiedenis publiceert."

VERSLAG In het rijkelijk geïllustreerde dagboek neemt Hermann Hülsmann de lezer mee op reis naar het toen nog verre Nederlands-Indië. Hülsmann was samen met drie andere pas afgestudeerde jongelui uitgenodigd door de Vereeniging Jan Pieterszoon Coen (JPC), die met groepsreizen de deelnemers wilde interesseren voor topfuncties in Indië. Er moest dan wel een verslag worden geschreven van enkele projecten die onderweg werden bezocht.

De Vereeniging JPC was in 1925 opgericht vanuit kringen van De Industriële Club in Amsterdam. Erevoorzitter was Henri W.A. Deterding van de Shell. Jaarlijks organiseerde JPC twee van dergelijke reizen, een voor leraren en een voor pas afgestudeerde jongelui. Hermann Hülsmann hoorde bij de laatste: hij had in 1927 zijn meestertitel gehaald in Amsterdam.

BOEIEND EN LEERZAAM Hermann Hülsmann beperkte zich echter niet tot de beschrijving van 'enkele projecten'. Hij zette zo veel mogelijk waarnemingen op papier. En hij maakte er foto's bij. Het resultaat is een levendig en vaak humoristisch geschreven verslag van een tijdsbeeld. Voor de meeste lezers zal dit boek een uiterst boeiende en leerzame eerste kennismaking met Indië zijn: de avontuurlijke heenreis met de traditionele tocht door het Suezkanaal, de beschrijvingen van het prachtige Indische landschap, het bezoek aan de bekende toeristische trekpleisters die toen nog niet zo 'toeristisch' waren, de uitgebreide informatie over leven en werken in die tijd, persoonlijk opgetekend uit de mond van de direct betrokkenen, de vele leuke wetenswaardigheden over de toenmalige stand der techniek en als bekroning de unieke reis door Atjeh met de Atjeh Tram (opgeheven in 1962) en het bezoek aan de wegen in aanleg in dit nog onontgonnen gebied.

Er zijn mooie verhalen bij, zoals over het zendingshospitaal in Djocjakarta (met de limonade-auto als 'inspiratiebron') of het enthousiaste betoog van de heer De Haan over de restauratie van de tempels bij Prambanan. Hermann was in die tijd een van de weinigen met een fotocamera. Hij maakte zijn foto's met een Zeiss-Ikon Ícarette' nr. 502/1, die hij in juli 1928 had aangeschaft. Dat heeft hij keurig opgetekend in het begin van het kleine opschrijfboekje, waarin hij daarna alle opnamen noteerde, met nummer, datum en onderwerp.

RAADSHEER Voor Hermann Hülsmann (1902-1983) bleef dit de reis van zijn leven. Uiteindelijk is hij niet naar Indië gegaan voor een leidende functie, hij koos voor een carrière bij de rechterlijke macht in Nederland. En niet zonder succes: hij nam afscheid van zijn werkzame leven als raadsheer in de Hoge Raad der Nederlanden. Het gebonden boekwerk telt maar liefst 512 pagina's en 375 foto's. De verkoopprijs is 29,50 euro, ISBN 9789460224942.