Nabeschouwing

Nu informateur Dick van Hemmen een advies heeft gegeven over de formatie van een nieuwe coalitie in Nijkerk, is het tijd om de verkiezingscampagne én de uitkomsten na te beschouwen.

De roeptoeteractie over het stadhuis zou je als het 'moment van spelen' kunnen beschouwen. Met die actie speelde het CDA zich in de kijker van het publiek. De partij scoorde een extra zetel. Maar de carnavaleske stunt met gigatoeter op de boerenkar kwam ná de discussie over een gratis VOG en ná het getouwtrek over of er nu wel of niet een WMO-ombudsman nodig is. En vooral ná het voorschot dat het CDA nam op de evaluatie van het oogappeltje van de demissionaire coalitie: Samen aan zet.

Op het moment van spelen waren de christendemocraten de verdediging dus al ruimschoots gepasseerd. Ze stonden al buitenspel. Dat was ook duidelijk te merken in het slotdebat. Alle 'de-kiezer-is-nu-eerst-aan-het-woord'-argumenten ten spijt, lag het er toen al dik bovenop dat PRO21, De Lokale Partij en de VVD het wel zag zitten hun samenwerking na de verkiezingen voort te zetten. Mits ze een meerderheid zouden behouden, wat niet gebeurde. Bovendien flirtte de CU/SGP die avond openlijk met de partijen op het pluche. Hoe hard lijsttrekker Joop van Ruler ook probeerde zich 'open op te stellen' door geen van de zeventien CDA-speerpunten als breekpunt te formuleren, het kwaad was al geschied. Want hoewel de eerste voorkeur van de CU/SGP uitging naar een coalitie met het CDA en PRO21, het uiteindelijke advies van de informateur was klip en klaar: in plaats van het CDA schuift de VVD aan de onderhandelingstafel aan.

Doet dat recht aan de verkiezingsuitslag? De christendemocraten en hun achterban vinden van niet, want het CDA kwam als grootste winnaar uit de bus. Maar politiek draait niet om winnen. Het draait vooral om samenwerken. Je kunt een zetel rijker zijn, als je bij andere partijen teveel het bloed onder de nagels vandaan haalt, kan alsnog blijken dat je buitenspel staat. Tenslotte heeft 72,14% van de kiezers níet op het CDA gestemd. Wie het alleen voor het zeggen wil hebben, moet minstens de helft plus één zetels in de wacht slepen. In Nederland waren er maar twee partijen die zo'n absolute meerderheid behaalden: het CDA in Tubbergen en een partij in het Brabantse Reusel-de Mierden. Ik vind het komisch dat die laatste Samenwerking heet, omdat zij ervoor kúnnen kiezen hun naam geen eer aan te doen. In Nijkerk zijn partijen wel tot samenwerken genoodzaakt en dat is maar goed ook.

Nelleke den Besten