Op het zorgterrein valt er weinig te kiezen

NIJKERK - De gemeenteraadsverkiezingen, die volgende week woensdag 19 maart worden gehouden, zouden dit jaar echt ergens over gaan. Het rijk draagt belangrijke zorgtaken over aan gemeenten en dat zou ervoor zorgen dat er weer echt iets te kiezen valt in de lokale democratie. In de praktijk blijkt het allemaal bitter tegen te vallen.

door Henk Brinkman

Het rijk draagt belangrijke taken op het terrein van de langdurige ouderenzorg, de jeugdzorg en de arbeidsparticipatie van gehandicapten. Het geld dat nu met deze taken is gemoeid en nu nog voor rekening van het rijk en de provincies komt, wordt ook overgedragen aan de gemeenten. Maar daar wordt wel een forse korting op toegepast. Voor de jeugdzorg geldt een korting van 15 procent. Begeleiding en dagbesteding voor dementerende ouderen wordt gekort met 25 procent. Bij de huishoudelijke hulp aan huis, vooral bedoeld voor ouderen in de samenleving, wordt een korting toegepast van maar liefst 40 procent. De gedachte achter de kortingen is dat gemeenten het allemaal veel efficiënter en goedkoper kunnen organiseren. Ook moeten mensen een groter beroep doen op hun familie, kinderen, buren en anderen in hun netwerk.

In de Stad Nijkerk van woensdag 5 maart gaven de verschillende partijen hun visie op de betaalbaarheid van de zorg en de ontwikkelingen die op dat terrein plaatsvinden. Dan blijkt dat de partijen alleen ideeën hebben op hoofdlijnen. Men denkt bezuinigingen te kunnen vinden door allerlei partijen, zorgaanbieders beter te laten samenwerken, maar ook door mensen te stimuleren hun netwerk beter te benutten. Dat betekent dat mensen eerst hun kinderen, familie, vrienden en buren moeten inschakelen en dan pas professionele hulp krijgen. Slechts twee partijen erkennen dat er een serieus probleem ligt door de kortingen op de verschillende budgetten. De VVD en CU-SGP zijn beiden bezorgd dat de zorg vooral in de eerste jaren, als de bezuinigingen nog niet zijn doorgevoerd, meer zal kosten dan het budget dat de rijksoverheid aan de gemeenten toekent. Beide partijen melden ook dat er dan uit andere delen van de gemeentelijke begroting geld naar de zorg zou moeten. Wat dat concreet betekent voor die andere onderdelen van de begroting, vermelden beide partijen echter niet. CDA, PRO21 en de Lokale Partij doen daar alleen algemene uitspraken over.

PRO21 spreekt zelfs van een verbetering, want volgens de partij krijgt de inwoner van Nijkerk nu de regie over zijn eigen zorg en kunnen mensen zelf bepalen wat er gebeurt. Je vraagt je af waar PRO21-lijsttrekker Antoinette de Bruin de afgelopen jaren heeft gewoond. Want die eigen regie is maar zeer betrekkelijk. Ik kan dat laten zien aan mijn eigen situatie.

Door een complicatie bij de chemokuren die ik moet volgen, ben ik de afgelopen weken ernstig verzwakt geraakt en opgenomen op de afdeling Intensive Care in Amersfoort. Ik ben daar twee weken in coma gehouden, beademd en behandeld voor een ernstige longontsteking. Twee weken in coma betekent dat al je spierfuncties verdwijnen. Toen ik bijkwam kon ik mijzelf niet op mijn zij draaien in bed en moest ik daar hulp bij vragen. Inmiddels ben ik weer thuis en kan ik weer wat meer, maar kracht en conditie ontbreken nog grotendeels. Mijn vrouw werkt per week gemiddeld 40 uur en omdat ik op dit moment weinig kan bijdragen, komt het huishouden geheel voor haar rekening. Maar omdat zij veel werkt, kan zij mij niet altijd helpen met douchen en aankleden, wat ik nu nog niet zelf kan. Gevraagd naar professionele hulp kreeg ik een indicatie van 3,9 uur per week aan hulp bij het uit bed helpen, douchen en aankleden. Dat is gemiddeld per dag 30 minuten zorg. Met zo'n indicatie, die je wordt opgelegd, is er weinig sprake van eigen regie. Je moet het ermee doen en zelf maar zien dat je snel weer op krachten komt om weer zelf alles te kunnen.

Ook voor huishoudelijke thuishulp is een dergelijk verhaal te houden als er 40 procent op het budget wordt bezuinigd. Voor veel ouderen is die huishoudelijke hulp onmisbaar, omdat zij het zelf niet meer kunnen, maar wel in een schone en veilige leefomgeving willen blijven wonen. Die hulp is ook noodzakelijk voor hygiëne in huis, wat weer preventief werkt voor infectieziekten. Ouderen afhankelijk maken van hulp van buren maakt die hulp onzeker. Bovendien wonen veel ouderen in seniorenwoningen. De buren zijn dan meestal ook al op leeftijd en niet in staat om hulp te bieden. Bovendien ligt er nog een reëel ander gevaar op de loer. In Nijkerk ontvangen rond de 675 inwoners gezamenlijk gemiddeld 9 uur huishoudelijke zorg per week. Op jaarbasis zijn dat ongeveer 300.000 uren. Het is verleidelijk voor politici die moeten bezuinigen de tarieven per uur met een euro te verlagen. Dat levert een besparing van 3 ton op en dat bezuinigt lekker weg. In meerdere gemeenten is dat ook gebeurd. Gelukkig hebben SP en PVV met een motie voorkomen dat de tarieven eindeloos kunnen worden verlaagd en zijn er minimumtarieven vastgelegd. Het effect is echter dat sommige mensen meer eigen bijdrage moeten betalen voor de thuishulp, dan de werkneemster aan salaris ontvangt. Dat heeft al geleid tot allerlei constructies met zwart werk. Bovendien kunnen alleen mensen die voldoende inkomen genieten, dergelijke constructies betalen en dat kan weer leiden tot een tweedeling in de zorg. Tweedeling tussen hen die voldoende geld hebben en anderen die geen financiële buffer hebben.

Er valt genoeg concreet te maken als het over zorg gaat, maar de lijsttrekkers praten slechts in algemeenheden en onderscheiden zich daarin nauwelijks van elkaar. Je krijgt dan ook het gevoel dat men niet weet waarover men praat, terwijl de gevolgen van deze bezuinigingen voor veel inwoners drastische gevolgen gaan hebben. Maar de politieke partijen geven de kiezers niet de indruk dat er wat te kiezen valt. Dan zou men zich ook niet moeten verbazen als de opkomst naar de stembus volgende week tegenvalt.