Jan van de Kuinder: Een heer als huisarts

NIJKERK - ,,Eigenlijk wilde ik officier worden bij de Marine, maar ik kreeg op mijn dertiende een bril. Toen bleek dat ik alleen maar onderdeks kon werken. Daar voelde ik niets voor. Uiteindelijk ben ik, ondanks die grote teleurstelling, toch nog goed terecht gekomen." Jan van de Kuinder (62) neemt na 32 jaar huisarts te zijn geweest in Nijkerk, op 1 januari 2014 afscheid als zelfstandig gevestigd huisarts. Zijn patiënten gaan over naar De Huisartsen van De Nije Veste. In dit interview blikt hij terug op zijn periode als huisarts.

door Henk Brinkman

Jan van de Kuinder is, wat je in het Engels noemt 'every inch a gentleman'. Rustig en betrouwbaar, zelden uit zijn evenwicht. Hij is nog afkomstig uit het tijdperk, waarin artsen eerbiedig werden aangesproken met 'mijnheer den dokter'. Dat was met name in Brabant het geval waar hij in Tilburg in opleiding was tot neuroloog. ,,Dat was wel erg overdreven", zegt Van de Kuinder. ,,Aan de andere kant elkaar als arts en patiënt per se tutoyeren en bij de voornaam noemen, dat zou ik toch ook niet willen. In een boekje voor de huisartsenopleiding, dat ik op dit moment aan het schrijven ben, staat, dat het belangrijk is om authentiek te zijn. Jezelf te zijn. Daar heb ik wel een weg in gevonden en naar wat ik terug hoor van patiënten, wordt dat op prijs gesteld."

Jan van de Kuinder kenschetst zijn houding als huisarts: ,,Ik wil maximaal bij patiënten betrokken zijn, maar wel met behoud van professionele distantie. De arts en patiënt staan natuurlijk in zeer nauwe relatie met elkaar. Maar als arts moet je soms ook afstand houden. Dat kan heel functioneel zijn."

In zijn jaren als huisarts zijn de verhoudingen tussen artsen en patiënten anders geworden. Mensen halen informatie over hun ziekte van allerlei internetsites. Van de Kuinder: ,,In dat opzicht is het een heerlijke tijd. In de spreekkamer ben ik niet meer de enige die na hoef te denken. Al is het soms lastig om mensen te overtuigen van iets anders, als zij zich in een bepaald idee hebben vastgebeten. Daar moet je soms erg je best voor doen. Maar patiënten denken wel veel meer mee over hun gezondheidssituatie. Dat zou ik zeker winst willen noemen."

Van de Kuinder behoort als huisarts tot het uitstervende ras van de solisten. In Nijkerk zijn de meeste huisartsenpraktijken opgegaan in de gezondheidscentra Corlaer en De Nije Veste. Van de Kuinder bleef zijn eigen praktijk voeren aan de Van 't Hoffstraat. ,,Ik hechtte er toch wel erg aan op mijn eigen wijze en in mijn eigen entourage mijn vak te blijven uitoefenen. Ik zie de ontwikkeling die gaande is heel duidelijk, maar voor mij mag de overgang naar grotere verbanden op een natuurlijke manier plaatsvinden. Het zijn daarbij vooral de patiënten die moeite hebben met deze ontwikkeling. Er gaat ook wel een en ander verloren. De centra hebben echter ook veel te bieden. Vast staat dat de organisatie van de eerstelijns gezondheidszorg steeds ingewikkelder wordt en het steeds moeilijker is om je als solist staande te houden."

Vernieuwingen

In zijn periode als huisarts zag hij verschillende vernieuwingen in de praktijk komen. ,,De huisartsen waren de eersten die een computer in hun praktijk gingen gebruiken. Dat was een belangrijke vernieuwing." Hij lacht als hem de vraag wordt voorgelegd of hij door het gebruik van de computer geen moeite heeft om zijn aandacht te verdelen tussen de patiënt en de computer. ,,Ik ben geen beste typist. De kans dat ik beide tegelijk doe, is dus heel gering."

Een andere belangrijke vernieuwing was de komst van de huisartsenpost voor de avond- en weekenddiensten. ,,Daarvoor hadden huisartsen elkaar heel hard nodig om de avonden en de weekenden in te vullen. En de diensten legden op de gezinnen van de huisartsen toch veel druk. Maar ook in mijn beginjaren waren huisartsen gelukkig nooit constant 24 uur per dag bereikbaar, met uitzondering dan voor terminale patiënten"

Een derde belangrijke vernieuwing noemt hij de komst van de praktijkondersteuners. ,,Daardoor is de kwaliteit van de zorg voor patiënten met een chronische aandoening sterk verbeterd. Al met al begon ik ooit met één assistente en nu zitten we met zijn achten in de koffiekamer als alle medewerkers aanwezig zijn".

Op 1 januari stopt de praktijk aan de Van 't Hoffstraat. ,,Al het personeel gaat over naar gezondheidscentrum De Nije Veste. Voor hen, maar het meest natuurlijk voor de patiënten, een hele overgang. Dat was het 32 jaar geleden ook toen ik dokter Tjoelker opvolgde, een andere dokter en een andere praktijk. Toen is het ook goed gekomen en ik heb er alle vertrouwen in dat het ook deze keer weer lukt".

Van de Kuinder gaat vervroegd met pensioen. ,,Ik heb nog plannen om te gaan varen en om mij te verdiepen in mijn hobby maritieme geschiedenis. Daar heb ik nu te weinig tijd voor. Er wordt op dit gebied al veel gepubliceerd, maar er ligt nog een groot terrein braak. Ik zou graag in die richting onderzoek doen en mogelijk daarover publiceren op een manier die de mensen aanspreekt. Historici zijn vaak vergeten dat zij verhalen moeten vertellen. Met plezier zou ik die verhalenverteller willen zijn."