Links: Maranke Pater, tweede man van rechts: Olaf Koelewijn
Links: Maranke Pater, tweede man van rechts: Olaf Koelewijn Maranke Pater

Documentaire over vergeving en verzoening

8 oktober 2019 om 11:07 Historie

NIJKERK/PUTTEN  De KRO zendt aanstaande zondag de documentaire 'Vergeving en Verzoening' uit. Nijkerkers Olaf Koelewijn en Maranke Pater werkten mee aan de documentaire van Kruispunt. De Razzia van Putten trof ook vele Nijkerkers. 

Kun je als dorp verder leven als bijna alle vaders, broers, grootvaders en ooms bij een razzia zijn weggevoerd en het dorp vaderloos achterlaten? Dat is de centrale vraag in de documentaire 'Vergeving en Verzoening' die zondag wordt uitgezonden. Om dit te illustreren volgde het team achter de documentaire onder andere de stichting Samen Verder Putten bij  het realiseren van de Tuin van Ontmoeting in april van dit jaar. Olaf Koelewijn, filmmaker: ,,Het verhaal van Putten intrigeerde ons: hoe gaat een dorp verder, 75 jaar na de Razzia van Putten? Er is een stichting ontstaan van mensen die het herdenken een fysieke vorm willen geven. Zo hebben ze een monument weten te realiseren bij kasteel de Vanenburg, en hebben ze de Tuin van Ontmoeting helpen aanleggen met inwoners van Ladelund." Ter plekke werden alle bezigheden gevolg, van het planten van heideplantjes op de negen massagraven tot het aanleggen van een afwatering en het verwijderen van onkruid.

GROTE INDRUK Op Maranke Pater maakte het filmen van de documentaire een grote indruk. ,,Ik schrijf als freelance journalist voor de Stad Nijkerk en de Puttenaer en ik maak al jaren verhalen over de razzia. Inmiddels ben ik twee keer in Ladelund geweest. Wat mij trof was dat er naast de 110 Puttenaren ook veel Nijkerkers begraven liggen in Ladelund. De Duitsers hadden het dorp omsingeld, maar de grens tussen Nijkerk en Putten hadden ze kennelijk niet goed voor ogen, omdat er ook Nijkerkers uit hun boerderijen in het buitengebied werden gesleept. Ook waren er mannen die toevallig bij hun Puttense geliefde waren op het moment van de razzia." Tijdens de documentaire wordt de groep Puttenaren gevolgd naar de plek waar het kamp ooit heeft gestaan, op een paar kilometer van de dorpskern in het Duitse dorp.Pater: ,,We zijn met een dame van 86 jaar die liefkozend 'Tante Geertje' wordt genoemd naar de plek van het kamp gegaan, waar we haar hebben geïnterviewd over de ontberingen die haar vader heeft geleden. Uiteindelijk is hij in Sandbostel in een ziekenbarak overleden. Zij voelt nog steeds dat ze de Duitsers van toen niet kan vergeven, omdat het immers over haar vader ging. Wat ik heel bijzonder vond aan het filmen bij het oude kampterrein was dat op het einde van het vraaggesprek er een hert over het kampterrein sprong, het symbool van het dorp Putten." 

GENERATIES Een andere nabestaande vertelt in de documentaire over de last die zij heeft gehad als kind van haar moeder, die haar vader was verloren in de oorlog en mentale schade aan had overgehouden omdat haar eigen moeder niet over het verlies van haar man heen kon komen. Koelewijn: ,,Je ziet in hoeverre de gebeurtenissen van toen doorwerken in de generaties van nu, maar je ziet ook dat de derde en vierde generatie een manier vinden om met het verleden om te gaan en dat de Puttense Razziageschiedenis ook wat doet met mensen die er geen binding mee hebben, maar zich toch aangesproken voelen om op een andere manier met de herdenking om te gaan en hier handen en voeten aan willen geven."  

Pater zou graag zien dat er in Nijkerk ook meer aandacht voor de Puttense Razzia komt, zeker omdat er ook uit Nijkerk mensen zijn weggevoerd. ,,In Nijkerk werd een maandenlange gijzeling gehouden op het stadhuis. Ik denk dat er in Nijkerk weinig met de Puttense Razzia wordt gedaan omdat het verdriet in Putten nog steeds heel groot is. Ik hoop dat nabestaanden van de weggevoerden contact opnemen met de stichting Samen Verder Putten en dat zij het ook aandurven om de rit naar Ladelund te maken en andere buitenkampen waar Puttenaren en Nijkerkers zijn overleden." De documentaire werd eerder uitgezonden maar is nu verlengd met beelden van de stille tocht en een interview met Gea van der Velden, de dochter van Jannes Priem, een van de weggevoerden die na de oorlog ook weer huiswaarts keerde. De documentaire wordt uitgezonden in het programma Kruispunt op NPO2 om 23.10 uur.

Afbeelding
Afbeelding
advertentie
advertentie