De erfenis van kunstenaar Couzijn Van Leeuwen

HOEVELAKEN/AMERSFOORT Het werk van Hoevelaker Couzijn van Leeuwen kent veel bewonderaars. De creaties maken de kunstminner vrolijk. Helemaal als je beseft dat de kunstwerken met behulp van handen, schaar en lijm gemaakt zijn van karton, grotendeel afkomstig uit afvalcontainers. Half juli overleed hij op zestigjarige leeftijd.

Arjan Klaver

Tijdens de herinrichting van het Zocherplantsoen in Amersfoort, ruim tien jaar geleden, is de oorspronkelijke bedding van de rivier de Eem ontdekt. Van Leeuwen kreeg de opdracht om op de vindplaats een kunstwerk te ontwerpen en te construeren. Sinds 2008 staat dit kunstwerk met de titel de Oude Eemloopbrug in Plantsoen Noord bij Schimmelpennickkade. Niet veel mensen weten dat deze brug eerst in karton is uitgevoerd. Karton dat de geboren Hoevelaker oppikte tijdens zijn dagelijkse wandeling door winkelstraten en pleinen. Dit eenvoudige materiaal ontdekte hij rond 2002. Het verhaal gaat dat hij toen aan het rommelen was in zijn archief van afbeeldingen en inspiratiebronnen. Hij bleef hangen bij een foto met daarop een door houtwurmen aangevreten Madonna met kind. Toevallig lag er een stuk karton bij zijn tafel. Hij vouwde voorts uit stroken karton en met gebruikmaking van een nietmachine, dit beeld meer dan levensgroot na. Eureka.

„Karton past bij me. Het voelt prettig, het ruikt lekker en het is een materiaal dat in hetzelfde tempo mee kan gaan als ik denk en doe", bekende hij een jaar geleden in het radioprogramma van Amsterdam FM, Kunst is lang. „Het is ongecompliceerd, het is ontzettend licht, het is recyclebaar. En als je weet hoe je het moet gebruiken kun je dragende constructies maken. Het is ook een hele directe manier van werken. Als het niet goed is, moet je het weer afbreken.'

Behalve de brug maakte hij sculpturen, meubels en gangenstelsels van karton, die soms in brons of keramiek werden uitgevoerd. Zijn kunstzinnige achtergrond had hij meegepikt in de schoolbanken van de kunstacademie in Utrecht en de Koninklijke Academie voor Kunst en Vormgeving in Den Bosch. Van Leeuwen streek na een omzwerving via Amersfoort uiteindelijk neer op een landgoed even buiten Driebergen. Daar werkte en leefde hij omgeven door vazen, borden en exotische dieren, zoals pauwen, kraanvogels of dansende karpers op een sokkel.

Ook zijn er kasten met consoles die gelijkenis vertonen met die van interieurs in oude landhuizen. Het is gewoon gemaakt van karton. ,,Ik vind het mooi als je een museum binnenkomt en plotseling in een kartonnen ruimte staat met een zachtere vloer dan normaal, je een andere sfeer om je heen voelt die anders ruikt en een andere, gedempte akoestiek heeft', vertelde hij over zijn grootse ingrepen in Palet Magazine. ,,De beschouwer bevindt zich in die bouwwerken plots in een situatie waar hij met zijn ogen, oren, neus, de tast en tal van andere subtiele indrukken zijn eigen conclusie trekt." Het werk is in verschillende Nederlandse musea te zien en te zien geweest, zoals in het Centraal Museum in Utrecht.

Johann Wolfgang von Goethe liet zijn personage Wagner de woorden 'Kunst is lang en het leven is kort' uitroepen. Een uitspraak die het artistieke leven van Van Leeuwen duidt.