Lhbti-inclusie in Foodvalley: wat doet Nijkerk?

NIJKERK Naar schatting is 1 op de 15 personen in Nederland lhbti’er. Toch is het nog niet vanzelfsprekend dat zij zich ook welkom en veilig voelen in hun woonplaats. Bureau Spotlight inventariseerde wat Foodvalley-gemeenten doen om de acceptatie van hun homoseksuele, lesbische, biseksuele, transgender en intersekse inwoners te vergroten.

Moeten gemeenten wel iets doen aan inclusie? Veel gemeenten hebben een inclusiebeleid opgesteld nadat in 2016 Nederland het VN-verdrag rechten voor mensen met een handicap  heeft getekend. Gemeenten moeten hierdoor een plan opstellen waarin zij invulling geven aan dit verdrag. De meeste gemeenten kiezen voor een algemeen inclusiebeleid waarin enkel het noodzakelijke wordt opgenomen. In Veenendaal gaat het inclusiebeleid bijvoorbeeld alleen over toegankelijkheid voor gehandicapte inwoners.

KIEZEN Gemeenten kunnen er ook voor kiezen om inclusie breder in te steken door ook aandacht te besteden aan andere groepen, zoals lhbti’ers. Gemeenten zijn vrij om te kiezen of ze voor deze groep wel of geen inclusiebeleid voeren, maar vanuit de Rijksoverheid wordt dit wel gestimuleerd. Gemeenten met meer dan honderdduizend inwoners kunnen zichzelf uitroepen tot regenbooggemeenten en krijgen dan tot 2022 subsidie om inclusiebeleid voor lhbti’ers vorm te geven. Het is nog onduidelijk of deze regeling na 2022 vervolg krijgt.

Het is belangrijk om een goed beeld te krijgen van discriminatie in Nijkerk

NIJKERK In Nijkerk wordt ingezet op algemene inclusie en wordt lhbti bewust niet als aparte doelgroep bestempeld. Wel hijst de gemeente sinds 2016 jaarlijks de regenboogvlag op Coming Out Dag. Toch is het wethouder Harke Dijksterhuis (ChristenUnie-SGP) niet helemaal bekend in hoeverre er al sprake is van inclusie, of dat hier nog aan gewerkt moet worden. ,,De omvang van de groep en de omvang van de problematiek zijn voor ons onbekend. Het is belangrijk om een goed beeld te krijgen van discriminatie in Nijkerk. Als we dat weten, kunnen we daar meer mee doen”, stelt de wethouder.

NAGEROEPEN Naar aanleiding van het aantal meldingen van discriminatie probeert Nijkerk in de gaten te houden hoe het gaat met de inclusie van verschillende doelgroepen, maar de meldingsbereidheid blijkt laag. Daarom speelt Dijksterhuis vooral in op de actualiteit in de aanpak van discriminatie van lhbti’ers. Zoals eerder, toen transgender vrouw Andrea werd nageroepen op straat. Een aantal weken later maakte een jongerencentrum in Nijkerk een video om meer begrip te creëren voor transgender personen.

 ,,Zo zie je dat zo’n ‘klein’ voorval lokaal kan gaan leven”, aldus Dijksterhuis. Zelf ontmoette hij Andrea ook voor een gesprek en kijkt hij met haar en verschillende organisaties, zoals kerken, of er in het najaar een bijeenkomst kan worden georganiseerd over het onderwerp. ,,Het gaat om het gesprek: waar lopen mensen tegenaan, hoe ervaren ze dat, hoe kunnen anderen daar rekening mee houden. Dat gesprek kan heel veel doen en dat kan soms ook genoeg zijn.”

Er zijn genoeg andere doelgroepen die aandacht vragen van de gemeente

ACTUALITEIT Vanuit het algemene streven naar inclusie en door in te spelen op de actualiteit, hoopt Nijkerk bij te dragen aan de inclusie van haar inwoners. De focus ligt dus op gesprekken aangaan en het goede voorbeeld geven, al gaat de aandacht daarbij niet enkel uit naar lhbti’ers. Dat komt mede doordat het niet inzichtelijk is hoe groot de groep en het probleem van discriminatie zijn, aldus Reinier Mahulete, beleidsambtenaar bij gemeente Nijkerk: ,,Beleid gericht op specifieke doelgroepen kan aan de orde zijn als die groep een zekere omvang heeft.” 

Gemeente Nijkerk kan simpelweg niet overal tijd in steken: ,,Als het voor een handjevol mensen is… Er zijn genoeg andere doelgroepen die aandacht vragen van de gemeente.”

Wat doen de andere gemeenten in regio Foodvalley?
Gemeenten Barneveld, Rhenen en Nijkerk zeggen stuk voor stuk lhbti-inclusie een belangrijk thema te vinden. Toch blijft de praktijk een beetje steken. Inspelen op actuele gebeurtenissen, zoals een transfoob voorval, of het aansluiten bij speciale dagen als Coming Out Dag gebeurt daar wel. Maar bij deze drie gemeenten lijkt lhbti-inclusie vooral een ongrijpbaar en lastig thema te blijven, omdat er geen duidelijk beeld is over welke aanpak de inclusie zou bevorderen. Of er is simpelweg geen beeld of discriminatie daadwerkelijk een probleem is binnen de gemeente.

Ede en Wageningen lijken slagkrachtiger en zetten actief in op lhbti-beleid. Het onderwerp is daar een terugkerend agendapunt en er wordt geprobeerd om inclusie in de samenleving te stimuleren door niet alleen symbolen als de regenboogvlag te tonen, maar ook in te zetten op het voeren van het gesprek en het geven van voorlichting over lhbti-zijn om sociale acceptatie te bevorderen. 

Gemeente Veenendaal heeft juist als enige geen lhbti-beleid en lijkt het daar ook geen behoefte aan te hebben. Een motie voor meer aandacht voor de inclusie van deze doelgroep werd dan ook verworpen. Voor een interview over inclusie in Veenendaal stond de gemeente niet open.

Al met al wordt er door de meeste gemeenten in regio Foodvalley maar weinig concreets ondernomen op het gebied van inclusie van lhbti’ers. De wil is er vaak wel, maar het hoe ontbreekt. Veel gemeenten zijn afwachtend en reageren vooral op wat er in de samenleving al gebeurt, in plaats van zelf actief inclusie te stimuleren. Daartegenover staan gemeenten als Wageningen en Ede waar meer wordt ondernomen. 

De onderlinge verschillen zijn niet verwonderlijk. Zo is Wageningen als studentenstad een stuk linkser dan de andere Foodvalleygemeenten. Links op het politieke spectrum is doorgaans meer aandacht voor inclusie. Nijkerk, Veenendaal en Barneveld liggen in de biblebelt. SGP, ChristenUnie en CDA zijn daar grote partijen en deze gemeenten doen dan ook minder op gebied van inclusie dan Wageningen. Ede past ook in het biblebelt-rijtje, maar die gemeente is een stuk groter dan de rest en heeft daarom andere onderwerpen op de agenda. 

ZOEKENDE De Foodvalleygemeenten lijken nog zoekende in hun lhbti-beleid. De vraag blijft: hoe kun je als gemeente bijdragen aan een meer inclusieve samenleving? Daar hopen we in een volgende publicatie antwoord op te hebben. We gaan het aan experts vragen, maar we zijn ook nieuwsgierig naar jouw ervaring. Heb je ervaring als het gaat om inclusie van lhbti’ers in regio Foodvalley of heb je ideeën over hoe gemeenten hieraan kunnen bijdragen? Laat het ons weten en mail naar: bureau@bureauspotlight.nl.

Deze publicatie kwam mede tot stand door financiële steun van het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten (www.fondsbjp.nl) en het Lira Auteursfonds Reprorecht. Bureau Spotlight is een onafhankelijke onderzoeksredactie in samenwerking met de Christelijke Hogeschool Ede en BDUmedia.

Door Fleur Bubbert