De Nijkerkse kant van de Puttense Razzia

Wil je je alvast verdiepen in het onderwerp van deze middag? De spreker Anton van Renssen heeft een boek gepubliceerd over Nijkerk ten tijde van de 2e wereldoorlog. De titel van dit boek is ‘Gekkop’ en het gaat over hoe burgemeester Zwaantinus Bruins Slot Nijkerk de oorlog doorloodste. Burgemeester met hoogtevrees werd dankzij zijn heldenmoed een ‘witte raaf’ onder zijn collega’s.

Een jonge, 36-jarige selfmade zakenman met ernstige hoogtevrees wordt burgemeester. Een jaar later is het oorlog. Zijn opvliegende karakter brengt hem in grote moeilijkheden. Maar steeds weet hij zich uit penibele situaties te redden. Onbezonnen acties om Joden te redden wisselt hij af met diplomatieke optredens bij de Duitse Sicherheitsdienst. De SD vindt hem maar lastig. Hem helpt in dergelijke situaties zijn bijzonder goede verstandhouding met een invloedrijke Duitse Judensachbearbeiter van de Arnhemse SD. Totdat hij op 1 oktober 1944 de dood in de ogen kijkt…. Hemzelf én zijn stad dreigen die dag hetzelfde lot te treffen als het nabijgelegen Putten.

De chaos en spanning van de oorlogsjaren maken ongekende krachten los in Zwaantinus Bruins Slot (1903-1986). Hij sleept als jonge oorlogsburgemeester het Veluwse stadje Nijkerk bijna de hele oorlog door. Niets moet hij hebben van het nationaalsocialistische leiderschapsbeginsel. Maar juist hij, de eigengereide schipperszoon die bij tijden een ‘gekkop’ is, houdt zijn rug recht. Als eigenzinnige leider in oorlogstijd.

Anton van Renssen beschikt over enkele unieke bronnen die het Nijkerkse verhaal van de Puttense Razzia vertelt: Een interview met de laatste gijzelaar in het Nijkerkse stadhuis, het dagboek van burgemeester Bruins Slot en ook het dagboek van zijn dochter.